|
جنگل(Forest) منطقه وسیعی پوشیده از درختان، درختچهها و گونههای علفی است که همراه با جانوران وحشی نوعی اشتراک حیاتی گیاهی و جانوری را تشکیل داده و تحت تأثیر عوامل اقلیمی و خاکی قادر است تعادل طبیعی خود را حفظ کند. به عبارتي ديگر، زميني (اعم از خشكي و آبي) است كه عمدتاً از درخت و درختچه همراه با ساير رستنيهاي خشبي و علفي خودرو پوشيده شده باشد مشروط به آن كه مساحت آن كمتر از نيم هكتار و تاج پوشش درختي آن به طور طبيعي كمتر از پنج درصد نباشد. برخی از فوايد درختان عبارتند از: توليد اكسيژن، جذب گرد و غبار، گاز كربنيك و ديگر گازهای شيميايی موجود در هوا، جلوگيری از نفوذ سر و صدا و تشديد آلودگیهای صوتی در شهرها. جنگلداري(Forestry) هنر يا علم مربوط به مديريت جنگلها كه شامل ايجاد جنگل از طريق كشت درختان و مراقبت از آنها، حفظ و نگهداري جنگلهاي موجود، كاربرد روشهاي فني در اصلاح يا احياي جنگلهاي مخروبه، بهرهبرداري صحيح از درختان موجود، حفاظت از حيوانات جنگلي،مهندسي جنگل و اقتصاد جنگل ميشود. جنگلهاي ايران كه نزديك به 9 درصد از مساحت كشور را تشكيل ميدهند، از نظر مديريتي به دو گروه جنگلهاي شمال و جنگلهاي خارج از شمال تقسيم ميشوند. جنگلهاي شمال به تمام ناحيه رويشي هيركاني و خزري اطلاق ميشود؛ و جنگلهاي خارج از شمال نيز در 4 ناحيه رويشي ديگر قرار دارند.

|
|
مرتع(Range) زمینی با پوشش طبیعی که مستعد زراعت یا تولید چوب نیست در عوض میتوان از آن برای چرای دام، آبخیزداری، توسعه حیات وحش یا تفرجگاه استفاده کرد. به عبارتي ديگر مرتع زميني است با پوشش نباتات طبيعي خودرو كه پوشش گياهي آن غالباً علفي چندساله، بوته اي، بعضاً درختچهاي و به ندرت داراي درختان پراكنده بوده و در فصل چرا عرفاً مورد تعليف دام قرار ميگيرد و همچنين داراي كاركردهاي متعددي از قبيل حفظ آب و خاك، ارزشهاي زيست محيطي و در صورت فراهم بودن شرايط يكي از منابع تأمين غذاي دام اهلي و وحوش مي باشد .مرتعداري(Range management) عبارت است از اداره اکوسیستم مرتع به منظور استفاده بهینه از منابع و تولیدات و سرویسهای آن با تأکید بر حفاظت آب و خاک و سرانجام محیطزیست. بيش از 52 درصد از سطح كشور را مراتع تشكيل ميدهند. مراتع در حفظ خاك و جلوگيري از فرسايش، تنظيم گردش آب در طبيعت، تأمين علوفه مورد نياز دام، توليد محصولات دارويي و صنعتي، حفظ ذخاير ژنتيك گياهي و جانوري نقش اساسي دارند. در حال حاضر سرانه مرتع در كشور 3/1 هكتار و سرانه جهاني آن 82/0هكتار است. 25 درصد ارزش هر هكتار مرتع مربوط به توليد علوفه و 75 درصد آن مربوط به ارزشهاي زيستمحيطي است. بنابراين حفظ، احياء و توسعه و بهرهبرداري از مراتع بيش از آنكه از ديدگاه تعليف دام داراي اهميت باشد از نظر زيست محيطي ارزشمند است. بر اساس آخرين آمار معاونت امور دام وزارت جهاد كشاورزي، جمعيت دامي كشور حدود 124 ميليون واحد دامي اعلام شده كه حدود 83 ميليون واحد دامي آن وابسته به مرتع هستند. اين در صورتي است كه مراتع موجود كشور تنها ميتواند خوراك 27 ميليون واحد دامي در مدت 7 ماه يا 6/24 ميليون واحد دامي در مدت يكسال را تأمين نمايد. مطابق اين آمار در حال حاضر بيش از 2/2 برابر ظرفيت مجاز از مراتع كشور بهرهبرداري ميشود و معيشت بيش از 900 هزار خانوار روستايي و عشايري به بهرهبرداري از مراتع وابسته است